Melige kramp

In het Limburgs Dagblad stond gisteren een alleraardigst artikeltje, waarin op treffende wijze werd weergegeven hoe de koningin zich momenteel zou voelen, nu gebleken is dat de voorspelde chaos bij de formatie niet bewaarheid is geworden. De titel 'Beatrix niet meer nodig' — hoewel enigszins pathetisch aangezet — roept toch een sfeer op van iemand die tijdens de eerste weken na haar pensionering met lede ogen moet constateren dat het bedrijf kennelijk ook zonder haar kan. Blijkbaar is niemand onmisbaar. Zo is ieder kind dat geboren wordt meer dan een belofte alleen; er spreekt ook het onverbiddelijke oordeel uit dat de wereld verder móet. In het geval van Beatrix dringt zich onmiddellijk de vraag op wat er de zin van is om iets aan te willen tonen wat reeds lange tijd bij iedereen bekend was.

Want inderdaad: het is voor een democratie helemaal niet nodig om te leunen op iemand die toevallig binnen een adellijk geslacht geboren is, net zomin als je vandaag de dag nog een paard voor je auto zou spannen. De rechtvaardiging voor Beatrix' zwaar overbetaalde ambt — dat reikt in haar geval tot in het existentiële, en dat is juist het tragische — moet thans gevonden worden in het doorknippen van linten, het aaien van geitjes op een nieuwe kinderboerderij of het schenken van koffie in een bejaardenhuis. Al het overige — zo begrijpt iedereen nu — is de mystiek van een derderangs goochelaar en volstrekt obsolete bemoeizucht. Maar, zoals eerder opgemerkt, dat wist iedereen eigenlijk al heel lang.



Kramp en meligheid bij Pauw & Witteman, 29 oktober 2012


Maar toch blijkt het politieke bedrijf stroperiger dan de opgeklaarde werkelijkheid zich aan ons toont. Het doet denken aan de (hypothetische) situatie dat definitief is aangetoond dat er geen God is, maar de theologische faculteit desalniettemin blijft voortbestaan, simpelweg omdat zich nog steeds nieuwe studenten blijven inschrijven.

Op de dag dat Rutte en Samsom hun regeerakkoord presenteerden waren zij te gast bij het programma van Pauw & Witteman, en kwam de nieuwe formatieprocedure zonder koninklijke bemoeienis kort ter sprake. Beide heren waren stellig van mening dat er geen sprake was van tijdwinst; eigenlijk maakte het allemaal niet zoveel uit. Verder was de sfeer aan tafel zeer open en ontspannen, op sommige momenten zelfs uitgesproken joviaal. Rutte en Samsom demonstreerden alvast hoe hun concessie-akkoord de komende jaren in de praktijk uitgevoerd zal gaan worden: de PvdA kijkt gewoon even de andere kant op als er een asociale maatregel moet worden verdedigd, en andersom kijkt de VVD even opzij als zij op haar eigen manier kiezersbedrog pleegt.





En toen ineens, helemaal aan het eind van het programma, terwijl de aftiteling al voorbij was en het slotmuziekje klonk, kwam er een abrupt einde aan de ontspannen openheid. Rutte schoot spontaan in een kramp, terwijl zijn kersverse coalitiepartner plotseling schichtig vanuit zijn ooghoeken loerde, bang om iets verkeerd te zeggen. De oorzaak? U raadt het al: de koningin kwam namelijk ter sprake. Om precies te zijn, de ministersbeëdiging waarvan beweerd wordt dat Beatrix niet wil dat die in het openbaar gaat plaatsvinden, hoewel een Kamermeerderheid dat juist wél wil. Toen deze heikele kwestie ter sprake kwam schoof Rutte die gemakshalve door naar de formateur na de nieuwe verkiezingen. Nu het eenmaal zover is worden de marges waarbinnen hij nog kan draaikonten ineens griezelig klein.

In een kennelijke poging het naderende onheil op afstand te houden en misschien zelfs wel te bezweren begon Rutte verkrampt over zichzelf te praten in de derde persoon: in plaats van 'ik' sprak hij over 'de minister-president' en 'de formateur'. Maar iedereen aan tafel wist immers dat hijzelf die minister-president en die formateur zou worden — sterker zelfs, op dat moment de facto al was. Terwijl Rutte zich met een voorzichtige schaarbeweging terugtrok op de staatsrechtelijke vierkante millimeter en de gebruikelijke mantra's uitkraamde ('het staatshoofd en het kabinet spreken altijd met één mond' en 'over de gesprekken met de koningin worden geen mededelingen gedaan'), leek Samsom ook ineens te verwijzen naar een of andere fictieve persoon ('sommige dingen behoren tot het geheim van de formateur'). Jeroen Pauw en Paul Witteman speelden dit merkwaardig verkrampte spelletje mee, door lacherig en zelfs een beetje melig de beide coalitiepartners nog even verder te jennen: welkom in de monarchie.

Pas op zo'n moment — namelijk dat de koning ter sprake komt — wordt plotseling duidelijk hoe verwrongen en verkrampt een monarchie zich tot een democratie verhoudt. Dán pas tekent zich ineens af dat Rutte er met drie verschillende petten op zijn hoofd zit: als demissionair premier die op dit moment nog steeds verantwoordelijk is voor de koningin, en als formateur die de wens van de Kamer aan hemzelf zal overbrengen in de hoedanigheid van nieuwe premier. Enfin, meligheid alom, want iedereen weet immers al lang hoe het zit, maar niemand die het beestje bij de naam durft te noemen. Ik weet dat jij weet dat ik weet, maar samen zwijgen wij erover.

Op zo'n moment tekenen zich de contouren af wat de monarchie in de kern is: geïnstitutionaliseerd obscurantisme.








8 opmerkingen:

Anoniem zei

Dat Bea niet onmisbaar is, wist inderdaad iedereen allang en dat geldt voor iedereen. Alleen wordt niet iedereen zo dik gespekt voor zijn/haar misbaarheid. Ik maak overigens een uitzondering voor Wendela. Die zou ik node missen als ze de pen erbij neer zou leggen.

Bas L. zei

Of de heren de strop kregen, zo schoten zij in een kramp.
Mevrouw van Amsberg moet toch wel een heel nare mevrouw zijn als mannen zo bang zijn. En zulke personen zijn staatshoofd? Het lijkt wel of we in de Middeleeuwen zitten, daar had men ook angst voor staatshoofden. Wat dat betreft is er niets veranderd.

Anoniem zei

Rutte springt in de kramp omdat hij nog in de kramp zit bij de koningin. Hoe eng dat is kon je dus op bovenstaand filmpje zien.

Anoniem zei

Ik moest het even opzoeken maar nu weet ik de betekenis: Obscurantisme (uit het Latijn: obscurare = verduisteren, donker maken) is het doelbewuste streven om andere mensen in onwetendheid te houden en zelfstandig denken te verhinderen. Beste Wendela, door deze laatste zin val je voor mij volledig door de mand. Als je er hier in Nederland allemaal zo'n moeite mee hebt, ga dan lekker naar Noord-Korea dan leer je pas wat obscurantisme werkelijk is.

Anoniem zei

Wat een onzinnige tekst.
Die twee P&W weten klaarblijkelijk nog steeds niet hoe het hoort en proberen anderen te compromitteren. Ongepast en respectloos. Is dat het opleuken van het nieuws? Kijk eens hoe schrander (of eigenlijk juist niet) wij zijn? Het toont eens te meer het gebrekkige niveau van nederlandse journalisten. En inderdaad kan de schrijver beter naar Noord-Korea verhuizen.

Wendela de Witt - Bicker zei

En als ik beloof moeilijke woorden ook van tevoren op te zoeken, mag ik dan wel hier blijven?

Dr.R. Clavan zei

Die hele 'koninklijke' familie is totaaaaal misbaar. Ik zou dat dolgraag bewijzen door ze allemaal een Argentijnse rondvlucht aan te bieden met Julio Poch als piloot. Komt helemaal goed. De pa van hoerrrrr maximuts kan het allemaal organiseren.

Bas L. zei

Zo hee, dat je dit zomaar durft te zeggen! Stoer hoor! Durf je dat ook op school, of word je dan de klas uitgestuurd?